Bedrijven willen verduurzamen of uitbreiden, maar lopen daarbij steeds vaker vast. Niet vanwege gebrek aan motivatie, maar door netcongestie, trage procedures en een wirwar aan regels. Toch is er nog veel mogelijk, vooral als ondernemers slimmer samenwerken. “Veel ondernemers die willen verduurzamen of uitbreiden komen voor het voldongen feit dat hun contract niet voldoet en vanwege de beperkte omvang van de bekabeling er geen opties lijken te zijn,” zegt Tessa Hermens van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE). “Vervolgens beland je op een wachtlijst zonder einddatum. Of met een einddatum die onzeker is. Ondertussen zit de netbeheerder zelf ook klem, door een tekort aan mensen, materiaal, stikstofruimte en vergunningen.”

Gelukkig kunnen bedrijven ook zelf stappen zetten. Hermens: “RVO heeft een handig stappenplan ontwikkeld. Dat begint met energiebesparing en inzicht in je eigen gebruik. Veel bedrijven zien dan al waar de winst zit, vaak zelfs letterlijk.” Zo bespaarde een fabriek gespecialiseerd in onderdelen voor de elektrobranche 75% op het energieverbruik door energiemonitoring en logische aanpassingen die daar uit voortvloeide. “Ze zagen rare pieken door machines die ’s nachts aan bleven staan en verouderde installaties die onnodig veel verbruikten. Ze vervingen pneumatische systemen door elektrische varianten. Dat maakte direct een wereld van verschil.”

Energiehubs
“De energiemarkt is complex,” zegt Hermens. “Niet iets waar je als energiegebruiker in het verleden mee bezig was. Maar zodra je wilt verduurzamen of uitbreiden, moet je grip hebben op je energieverbruik.”

Wanneer besparen niet genoeg is, is uitbreiding van het elektriciteitsnet vaak nodig. Dat begint bij het aanmelden voor de wachtlijst bij de netbeheerder. Ook samenwerking loont. Zeker op bedrijventerreinen waar ondernemers met dezelfde knelpunten zitten. “Kijk samen naar mogelijkheden. Zet energiemonitoring in, ontdek het ondergrondse net en onderzoek juridische vormen van samenwerking. Dan ontstaat ruimte. Denk aan zonnepanelen op daken, gedeelde batterijen of zelfs een windmolen.”
Dat is precies het moment waar energyhubs in beeld komen. Slimme netwerken waarin bedrijven lokaal energie opwekken, delen en afstemmen. “Ook voor netbeheerders is dit interessant,” zegt Hermens. “Elke elektron die niet apart getransporteerd hoeft te worden, is winst.”

De nieuwe realiteit
Dit vraagt wél coördinatie. “Als iedereen op maandag om 07:00 uur de machines aanzet, krijg je pieken. Als de één dat om 06:45 doet en de ander om 07:15, spreid je de belasting. Datzelfde geldt voor het opladen van elektrische busjes: beter in de daluren. Er zijn inmiddels steeds meer succesvolle formats en contractvormen, waaronder via het Programma Verduurzaming Bedrijventerreinen. Via partnersinenergie.nl vind je actuele voorbeelden en handvatten voor ondernemers die individueel aan de slag willen. Er zijn inmiddels (individuele) flexibele contractvormen met als insteek toegang tot netcapaciteit op gezette tijden of op basis van een afschakelclausule.”

“Dit is geen tijdelijk aandachtspunt,” stelt Hermens. “Zelfs als de netcongestie tussen 2030 en 2040 is opgelost, blijft het belangrijk om slim met energie om te gaan. We krijgen een steeds weersafhankelijker energiesysteem. Als het waait en de zon schijnt, is energie goedkoop. Als dat niet zo is, wil je misschien je productie tijdelijk afschakelen. Of vooruitwerken bij energieaanbod. Of leunen op je energieopslag, vanuit een batterij of thermische opslag. Goed om te weten: vanaf 1 april is er een nieuwe subsidie beschikbaar, de Flex-E subsidie waarmee je de helft van je kosten voor een energiescan en advies vergoed krijgt. Het helpt enorm om een energie-expert naast je te hebben. Want de energietransitie vraagt niet alleen om techniek, maar ook om strategie en samenwerking.”